Δώστε στο παιδί ένα χαρτί και χρώματα και θα μάθετε πολλά για αυτό!
Μέσα στο έργο του μπορείτε να βρείτε εικόνες από καθημερινά πράγματα που του έχουν κάνει εντύπωση, διάφορες δημιουργίες που πηγάζουν από τη μεγαλειώδη φαντασία του και ,τέλος, το πιο σημαντικό από όλα, μπορείτε να ερμηνεύσετε τα συναισθήματα του!
Το παιδικό ιχνογράφημα απασχολεί δεκαετίες τώρα τους επιστήμονες. Μέσα από τις ζωγραφιές τους τα παιδιά μιλάνε.
Μέσα σε αυτές θα βρείτε μια αγαπημένη οικογένεια, ένα ζεστό σπίτι, παιδάκια που παίζουν χαρούμενα στα χιόνια, αλλά μπορεί να εντοπίσετε και ένα παιδί που κινδυνεύει, που απειλείται, που υποφέρει..
Πως όμως μπορούμε να τα καταλάβουμε όλα αυτά;
Οι ειδικοί έχουν φροντίσει να μας λύσουν όλες τις απορίες.
Ποια είναι τα στάδια του παιδικού ιχνογραφήματος;
- Στάδιο μουτζουρώματος (1,5-2,5 ετών): Ο Lucket(1913) χαρακτήρισε το στάδιο αυτό ως τυχαίο ρεαλισμό όπου τα παιδιά ερμηνεύουν το σχέδιο τους όταν τελειώσουν. Η ζωγραφιά σε αυτό το στάδιο χαρακτηρίζεται από έλλειψη οργάνωσης, ευθείες και κυκλικές γραμμές. Τα πρώτα μουτζουρώματα δεν αποτελούν αναπαραστάσεις αλλά παραστάσεις που κυριαρχεί μια κινητική ορμή.
- Προσχηματικό στάδιο (2,5 – 5 ετών): Η ζωγραφιά χαρακτηρίζεται από παραστατικά σύµβολα, ειδικά υποτυπώδεις ανθρώπινες µορφές και τα παιδιά βλέπουν τα σχέδια ως αναπαραστάσεις κάποιων αντικειμένων. Σύμφωνα με την Kellogg (1970) τα παιδιά έως 3 ετών συνηθίζουν να ζωγραφίζουν το μάνταλο που είναι ένας σταυρός πάνω σε κύκλο, το οποίο είναι ένα σχήμα ευχάριστο στα παιδιά, δείχνει αρμονία και ισορροπία. Επίσης, ο ήλιος με ακτίνες είναι πολύ ευχάριστο συνηθισμένο σχήμα.
- Σχηματικό στάδιο (5 – 8 ετών): Σε αυτό το στάδιο παρατηρείται η ανάπτυξη των παραστατικών συµβόλων, η σύνθεση, το χρώµα για συγκεκριµένα αντικείµενα και συγκεκριµένες φόρµες για τους ανθρώπους. Από τα 5 έτη τα παιδιά ζωγραφίζουν τις λεγόμενες ακτινογραφίες. Για παράδειγμα το παιδί ζωγραφίζει το έμβρυο μέσα στην κοιλιά της μητέρας.
- Στάδιο Αναδυόμενου Ρεαλισμού (8 – 11 ετών): Σε αυτό το στάδιο είναι καλύτερη η αποτύπωση της προοπτικής και των χρωµάτων στη φύση, ενώ αυξάνεται η ακαµψία στην εικαστική έκφραση. Ο Lucket ονομάζει το στάδιο αυτό ως οπτικό ρεαλισμό όπου τα σχέδια γίνονται ολοένα και πιο ρεαλιστικά.
5. Στάδιο Ψευτορεαλισμού (εφηβεία): Παρατηρείται η ενίσχυση της επίγνωσης των ανθρώπινων µορφών και του περιβάλλοντος. Επίσης, κάποια παιδιά τελειοποιούν την καρικατούρα.
Γενικά στοιχεία αξιολόγησης των σχεδίων
- Το μικρό σχέδιο δηλώνει χαµηλή αυτοεκτίμηση ενώ το σχέδιο σε μεγάλη διάσταση (αν καλύπτει περισσότερο από το μισό της σελίδας) δηλώνει σιγουριά και εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
- Το έντονο και επαναλαμβανόμενο σβήσιµο φανερώνει ανασφάλεια και τα ασυνήθιστα µεγάλα κεφάλια είναι μία σημαντική ένδειξη τάσεων αυτοπροβολής, σε συνδυασμό με επιθετικές τάσεις.
- Το μικρό κεφάλι είναι ένδειξη επώδυνων εμπειριών κατά την περίοδο της πρώτης διατροφής και απογαλακτισµού και άγχος αποχωρισμού, ενώ η έλλειψη µατιών δείχνει φτωχή προσαρµογή µε πιθανούς καταναγκασµούς και άγχος.
- Η έµφαση στη µύτη είναι φυσιολογική και αναµενόµενη για τα παιδιά της προσχολικής και σχολικής ηλικίας.
- Η έλλειψη στόµατος αποτελεί ένδειξη πιθανών καταναγκασµών και άγχους ή αλλιώς φανερώνει µια ντροπαλότητα και τάσεις για κοινωνική απόσυρση.
- Τα δόντια είναι πιθανόν να εµφανιστούν σε παιδιά µε επιθετική συµπεριφορά.
- Η έλλειψη λαιµού είναι αναµενόµενη στα παιδιά της µικρής ηλικίας και αποτελεί µια ένδειξη της φτωχής προσαρµογής όταν εµφανίζεται σε παιδιά µεγαλύτερης ηλικίας.
- Η σχεδίαση των γεννητικών οργάνων µε τρόπο εµφανή αποτελεί ένδειξη µιας φανερής επιθετικότητας του παιδιού, ενώ έχει σχεδιαστεί και από παιδιά µε σοβαρή ψυχική διαταραχή.
- Τα πόδια συνήθως λείπουν σε σχέδια παιδιών τα οποία είναι ντροπαλά, επιθετικά ή παρουσιάζουν κάποια συναισθηµατική διαταραχή.
ΠΡΟΣΟΧΗ!
Κάποιες ανησυχητικές ενδείξεις αποτελούν τα παιδιά που ζωγραφίζουν συνέχεια τα ίδια ακριβώς σχέδια ή μουντζουρώνουν αμέσως μετά το σχέδιό τους. Επίσης, όταν σβήνουν πάρα πολύ στο σχέδιό τους, αναζητώντας την τελειότητα στην λεπτομέρεια ή επιλέγουν συνέχεια τα ίδια χρώματα. Περίπου πέντε χρώματα σε μία παιδική ζωγραφιά υποδηλώνουν ένα ισορροπημένο επίπεδο συναισθηματικής ανάπτυξης. Όσο μεγαλύτερη γκάμα χρωμάτων χρησιμοποιεί ένα παιδί, τόσο πιο μεγάλη είναι η πιθανότητα να βιώνει μια πλούσια γκάμα συναισθημάτων. Ακόμη όταν τα παιδιά φτιάχνουν ζωγραφιές με περίεργο θέμα (όπως νοσοκομεία και νεκροταφεία) είναι αρκετά ανησυχητικό.
Δεν είναι ανάγκη να εξελιχθεί όλο αυτό ως μια έμμονη για το γονέα. Σε φυσιολογικά επίπεδα και χωρίς πίεση μπορεί ο καθένας από εμάς να παρατηρεί τις παιδικές ζωγραφιές και να δείχνει ενδιαφέρον, αν αντιλαμβάνεται ότι χρήζουν κάποιας επιπλέον εξήγησης . Σημαντικό σε όλη αυτή την διαδικασία είναι το παΐδι να εμψυχώνεται από το κοινωνικό του περιβάλλον και ειδικότερα από τους γονείς, χωρίς εκφράσεις και ‘γκριμάτσες’ που το υποτιμούν και του δημιουργούν χαμηλή αυτοεκτίμηση, γιατί στη πορεία της ζωής οι συνέπειες μπορεί να είναι αρκετά σοβαρές.
Για αυτό λοιπόν αφήστε τα παιδιά να ζωγραφίζουν, να εκφραστούν, να λερωθούν και να λερώσουν μέσα από το αυθόρμητο της ηλικίας τους. Να γελάσουν, να κλάψουν, να κάνουν λάθη, να μάθουν!
Εξάλλου τα παιδιά είναι η χαρά της ζωής !
psychology.gr
photo εξωφύλλου dreamstime.com
